Türkiye’deki milyonlarca telefon kullanıcısına yönelik yeni yaptırım yolda. GSM operatörleri arasında tıpkı bankalar arasında olduğu gibi “kara liste” ağı kurulacak. Bu sistem Bilgi ve İletişim Kurumu (BTK) eliyle uygulamaya geçecek.
Belirlenecek olan bir limitin üstündeki faturalarını ödemeyen veya Turkcell, Avea ve Vodafone gibi cep telefonu operatörlerinden kontratlı telefon satın alıp, bunun taksitlerini ödemeyenleri bütün GSM operatörleri bilerek satış yapmayacak. Bugüne kadar her bir operatör kendi ‘kara liste’sini tutuyor ancak yasal altyapı olmadığından bunu sektördeki diğer oyuncularla paylaşamıyordu. Yeni dönemde operatörler oluşturulacak bilgi sistemi ağı üzerinde basit bir sorgulama yaparak 65 milyon cep telefonu abonesi arasında riskli isimleri anında öğrenebilecek. Operatörler kara listeye düşen aboneye satış yapmayacak. Halihazırda toplam 1 milyonu aşkın kişinin operatörlerin ayrı ayrı hazırladığı kara listelerde olduğu tahmin ediliyor.
‘Kötü niyet’ maddesi
İlgili düzenleme TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen “torba teklife” eklenen madde üzerinden, Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yapılacak olan değişiklikle hayata geçirilecek.
Buna göre, işletmeciler, tahsilata ilişkin riskin yönetilmesi ve kötü niyetli kullanımların önlenmesi amacıyla abonelerin elektronik haberleşme hizmetlerine yönelik fatura tutarı ve ödeme bilgilerini diğer işletmecilerle paylaşabilecek ve işleyebilecek. Hazırlanan maddeler bunun yanı sıra birçok yeni düzenlemeyi daha içeriyor.
Muhalefet, teklife eklenen maddeyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, başbakanlığı döneminde oğlu Bilal Erdoğan ile kızı Sümeyye Erdoğan arasında yaptığı telefon görüşme kayıtlarının silineceğini iddia etti. Telefon dinleme-izleme, sinyal bilgileri (HTS) kayıtları özel bir sistemle TİB’de korunduğu için yasal olmayan bir yoldan müdahalede bulunulamadığını öne süren muhalefet, eklenen maddedeki, “kayıtların en geç 2 yıl içinde imha edileceğine” ilişkin hükme dikkat çekti.
‘Akıllı cep’ler gözetlenemeyecek
Elektronik haberleşme şebekeleri, haberleşmenin sağlanması dışında, abonelerin terminal cihazlarında bilgi saklamak ya da saklanan bilgilere erişim sağlamak amacıyla işletmeciler tarafından ancak ilgili abonelerin verilerin işlenmesi hakkında açık ve kapsamlı olarak bilgilendirilmeleri ve açık rızalarının alınması kaydıyla kullanılabilecek.
BTK yetkilileri akıllı cep telefonlarındaki tüm bilgilere operatörün ulaşma yetkisine sahip olduğunu belirtirken, bunun ancak izin almak koşuluyla yapılabileceğini vurguladılar.
Kullanıcının izni olmadan sim kartı kopyalanamayacak veya akıllı telefondaki kişisel veriler dışında, resim, mesaj gibi özel bilgilere giriş yapılamayacak. Bunu yapan operatöre yıllık cirosunun yüzde 3’ü oranında ceza verilecek. Yetkililer “5 milyar dolarlık cirosu olan bir şirketi düşünürseniz bu ceza çok ciddi bir rakam olur” diye konuştular.
Milyonlarca lira ‘ceza’ gelebilir
Yeni düzenlemeyle trafik bilgilerini izinsiz kayda geçiren, saklayan, görüşmeyi kesen veya takip işlemi yapan operatörler bu işlemlerden sorumlu olacak ve cirolarının yüzde 3’ü oranında idari para cezasına çarptırılacak. BTK yetkilileri milyarlarca liralık cirosu bulunan bu şirketlerden örneğin bir yıllık cirosu 1 milyar TL olan operatöre 30 milyon TL para cezası kesileceğini kaydetti.
2 yıl saklanacak
Öte yandan, kim kimi aradı, ne zaman aradı, ne kadar süre görüştü, nerede görüştü gibi iletişim trafik verileri gizli olacak. Yargı kararları hariç, haberleşmeye taraf olanlarının tamamının rızası olmaksızın haberleşme dinlenemeyecek, kaydedilemeyecek, saklanamayacak, kesilemeyecek veya takip edilemeyecek.
Veri kategorileri ile haberleşmenin yapıldığı tarihten itibaren bir yıldan daha az ve iki yıldan daha fazla olmamak üzere verilerin saklanma süreleri yönetmelikle belirlenecek. Soruşturma, inceleme, denetleme ve uzlaşmazlığa konu olan kişisel veriler süreç tamamlanıncaya kadar saklanacak.
